Drawieński Park Narodowy to jeden z 23 polskich parków narodowych. Znajduje się on na pograniczu trzech województw: lubuskiego, zachodniopomorskiego i wielkopolskiego. Kompleks Puszczy Drawskiej obejmuje najciekawsze obszary zlewni Drawy i dopływu Płociczny, przy czym większość powierzchni obejmują lasy i zbiorniki wodne. Szczególnym przypadkiem jest tutaj Jezioro Czarne bowiem jest ono jednym z trzech jezior meromiktycznych w Polsce, czyli charakteryzuje się trwałym odseparowaniem poszczególnych poziomów wód. W polodowcowym krajobrazie wykreowały się również kręte wąwozy o nieregularnych zboczach, rynny polodowcowe czy torfowiska.
Drawieński Park Narodowy jest dostosowany do potrzeb turystów, zatem pełno tu szlaków turystycznych czy rowerowych, ścieżek przyrodniczych i edukacyjnych a także nietuzinkowych atrakcji wartych zobaczenia zarówno dla małych jak i dużych. Drawa także cieszy się niemałym zainteresowaniem wśród kajakarzy. Tak naprawdę każdy znajdzie tutaj coś dla siebie, począwszy od spacerów na łonie natury przez zabytkowe budownictwo aż po fortyfikacje.
- Punkt Informacji Turystycznej- „Wodny Świat” Drawieńskiego Parku Narodowego i Informacja turystyczna w Strzelcach Krajeńskich
- Fortyfikacje Wału Pomorskiego
- Rezerwat przyrody Drewniany Kamień
- Waldfrieden Stare Zacisze – ruiny majątku niemieckiego polityka
- Ścieżka historyczno-przyrodnicza “Zacisze”
- Piesze wędrówka przez Głusko wzdłuż Drawy
- Zielonym szlakiem wokół Jeziora Ostrowite
- Jezioro Ostrowieckie / Ostrowite
- Jezioro Czarne
- Dawna osada Ostrowite i ruiny XVIII wiecznego kościoła
- Cmentarze ewangelicko-augsburskie z XIX w. z unikatowymi nagrobkami
- Opuszczone osady leśne i brukowe drogi
- Rezerwat przyrody Tragankowe Urwisko i Zatom (ścieżka dydaktyczna „Międzybór”)
- Ruiny pałacu w Konotopie
- Pałac myśliwski w Niemieńsku
- Ruiny Zamku Wedlów w Drawnie
Punkt Informacji Turystycznej- „Wodny Świat” Drawieńskiego Parku Narodowego i Informacja Turystyczna w Strzelcach Krajeńskich
Aby w pełni odkryć Drawieński Park Narodowy warto sięgnąć po broszury oraz mapki turystyczne. W miejscowości Głusko mieści sięPunkt Informacji Turystycznej- „Wodny Świat”, w którym możecie nie tylko zadać nurtujące Was pytania, ale również zobaczyć jak wygląda życie pod wodą w rzekach czy jeziorach. Niestety zasób materiałów pomocniczych jest skromny, zatem polecamy wybrać się do położonej 37 km od Głuska Informacji Turystycznej w Strzelcach Krajeńskich (przy drodze krajowej 22 w stronę Gorzowa Wielkopolskiego). Tam będziecie mogli zapoznać się z ofertą turystyczną z całego województwa lubuskiego.
Fortyfikacje Wału Pomorskiego
Gdy tylko usłyszeliśmy o kryjących się w drawieńskich lasach bunkrach, schronach czy okopach postanowiliśmy czym prędzej odwiedzić choć kilka z nich! Wał Pomorski to pozostałości po niemieckim systemie umocnień zlokalizowanym wzdłuż wschodniej granicy III Rzeszy, zaś „Pommernstellung D-1” był jednym z trzech elementów należących do linii obrony na Pomorzu Zachodnim zwanym Linią Nibelungów. Pozostałe dwa z nich to Międzyrzecki Rejon Umocniony (Pommersche Seenstellung – d2) oraz nieco słabiej ufortyfikowana Linia Odrzańska („Oder-Stellung”).
Decyzje odnośnie budowy zostały podjęte w 1930 roku, natomiast pierwsze prace budowlane rozpoczęto w 1932 roku. Większość konstrukcji powstała do 1938 roku. Prace były prowadzone w wielkiej tajemnicy, również przed okoliczną ludnością niemiecką. Po dojściu Hitlera do władzy tempo powstawania systemu obronnego przyspieszyło, powstało wówczas mnóstwo żelbetowych obiektów fortyfikacyjnych dostosowanych do rzeźby terenu, jezior oraz terenów podmokłych. Konstrukcje posiadały rozwiązania funkcjonalne, wentylacyjne, obserwacyjne a także były wyposażone w peryskopy oraz stanowiska do karabinów maszynowych czy dział.
Zimą 1945 roku przez 13 dni trwało przełamanie Wału Pomorskiego. Ponoć była to jedna z najbardziej krwawych bitew Wojska Polskiego w trakcie II wojny światowej.
Rezerwat przyrody Drewniany Kamień
Węzeł obronny „Drewniany Kamień” jest fragmentem linii fortyfikacji na przesmyku pomiędzy jeziorami Zdroje i Marta, stanowiącym klucz do obrony całego odcinka „Miradź Północ”. Określenie „Drewniany Kamień” związane jest z reliktami dawnej zapory stosowanej do zamknięcia przestrzeni pomiędzy rowem, a skarpą przeciwczołgową. W tym celu stosowano drewno, wzmocniony beton oraz okoliczne polne kamienie.
Drawieński Park Narodowy kryje w sobie kilka taktycznych odcinków Pozycji Pomorskiej, zaś wybrane fragmenty umocnień zostały udostępnione turystom w ramach urządzonych ścieżek dydaktycznych. Ścieżka poznawcza „Drewniany Kamień” składa się z sześciu przystanków, a przy każdym z nich mamy okazję poznać poszczególne elementy okolicznego węzła. Unikatowym dopełnieniem całości jest żelbetowy schron ujęcia wody umożliwiający stałe zaopatrzenie w wodę.
Najszybszy dojazd do rezerwatu jest od strony Człopy, przez Golin, Brzeźniak. Pierw trzeba jechać świeżą drogą asfaltową, potem już drogą pożarową czyli żwirem lub utwardzonym piachem. Współrzędne parkingu to: N53.1611556, E16.0504575, więc tam można zaparkować samochód i udać się pieszo na spacer. Długość ścieżki wynosi około 1 km, a na jej pokonanie warto poświęcić przynamniej 20-30 min.
Waldfrieden Stare Zacisze – ruiny majątku niemieckiego polityka
Nieopodal drogi wojewódzkiej numer 123 pomiędzy Przesiekami a Kuźnicą Żelichowską nad rzeczką Szczuczną mieści się dawny majątek Stare Zacisze nazywany po niemiecku Waldfrieden. Jego dawni właściciele Ellen i Hans Paasche w 1912 roku otrzymali od rodziny 800 mórg lasów, 200 mórg pól i łąk, oraz Jezioro Głębokie. W centrum kompleksu mieściła się okazała posiadłość zwieńczona dwoma wieżyczkami. Niestety do dzisiaj zachowały się jedynie liczne fundamenty, w tym pozostałości po młynie wodnym i budynkach gospodarczych oraz słynne “schody do nieba” prowadzące niegdyś z doliny do pałacu. Na okolicznym wzgórzu znajdują się również ruiny cmentarza. Hans Paasche był niemieckim intelektualistą, radykalnym pacyfistą oraz aktywnym działaczem na rzecz ochrony zwierząt. W wyniku tego, w trakcie swoich 39 lat życia stał się wyrzutkiem społeczeństwa, gdyż przeczył nazistowskiemu systemowi Niemiec. Wiosną 1920 roku oddział fanatyków radykalnej prawicy zabił go na oczach jego dzieci.
Ścieżka historyczno-przyrodnicza “Zacisze”
W okolicy poprowadzono ścieżkę historyczno-przyrodniczą “Zacisze” im. Hansa Paasche, która umożliwia głębsze poznanie okolicznych terenów. Ścieżka powstała w 85 rocznicę śmierci Hansa Paasche a jej inicjatorem był Klub Miłośników Turystyki Rowerowej “Dynamo”. Na szlaku odwiedzamy takie miejsca jak ruiny pałacu, ruiny zabudowań Zacisza, grób i miejsce śmierci Hansa Paasche, pomniki przyrody, cmentarze czy dom rodziców Hansa Paasche. Udając się na tę ścieżkę warto zaopatrzyć się w jakieś środki przeciw komarom i kleszczom, ponieważ jest ich tutaj pełno!
Do posiadłości Stare Zacisze można się dostać na kilka sposobów, ponieważ w okolicy znajdują się trasy rowerowe czy piesze. My postanowiliśmy podjechać w miarę możliwości samochodem. Jadąc drogą wojewódzką 123 od miejscowości Przesieki skręciliśmy w prawo (w miejscu o współrzędnych N 52.995837, E 16.005778) w udostępnioną dla ruchu turystycznego drogę pożarową, która jest jednocześnie szlakiem rowerowym. Przez około 1.7 km podążaliśmy prosto drogą żwirowo-szutrową do miejsca, gdzie stoi drewniana ława ze stołem oraz tablica informacyjną. Pozostałe ~ 200/300 m do początku ścieżki dydaktycznej przeszliśmy pieszo. Następnie minęliśmy rzeczkę i skręciliśmy w prawo, aż natknęliśmy się na dwie tablice informacyjne i schody do nieba.
Piesze wędrówka przez Głusko wzdłuż Drawy
Drawieński Park Narodowy ma w swojej ofercie pięć ścieżek dydaktycznych, a jedna z nich znajduje się w miejscowości Głusko. Ścieżka dydaktyczna “Głusko” to około 3.5-kilometrowa trasa poprowadzona w okolicach wsi Głusko. Na trasie ścieżki znajdują się między innymi: pozostałości drewnianego mostu, zabytkowa elektrownia wodna “Kamienna”, dawna huta szkła Podszkle a także miejsce do biwakowania “Kamienna”. Znaczna część trasy prowadzi nad rzeką Drawą, zaś liczne tablice informacyjne przekazują rozmaite ciekawostki dotyczące mijanych miejsc.
Samochód najlepiej zaparkować przy Punkcie Informacji Turystycznej- „Wodny Świat” Drawieńskiego Parku Narodowego lub też koło mostu niskowodnego, czyli pierwszej atrakcji znajdującej się wzdłuż ścieżki. W każdym razie miejsca jest na kilka samochodów, a parkowanie bezpłatne.
Stamtąd podążamy za znakami (zielone drzewko na białym tle) w dalsze zakątki ścieżki. Niestety ścieżka sama w sobie nie jest pętlą, zatem dochodząc do ostatniego punktu należy wrócić tą samą drogą którą się przybyło. Jednakże, w zależności od miejsca pozostawienia samochodu polecamy na wysokości elektrowni wodnej skręcić w prawo i w drodze powrotnej iść szlakiem czerwonym do główniejszej drogi. Ostatni odcinek drogi czyli 500 m można pokonać idąc wzdłuż drogi.
Zielonym szlakiem wokół Jeziora Ostrowite
To kolejna propozycja pieszej wędrówki by eksplorować Drawieński Park Narodowy. Ścieżka edukacyjna Jezioro Ostrowieckie rozpoczyna się koło drogi pomiędzy miejscowościami: Głusko i Ostrowite a dokładnie przy parkingu (GPS: N 53.0546347N, E 15.9577711), w południowej części jeziora Ostrowieckiego. Prowadzi wzdłuż czterech jezior: Głuszyno, Perkoz, Czarne oraz Ostrowieckie i następnie poprzez osadę Ostrowite aż dochodzi do ruin młyna w Starej Węgorni. Pokonanie całej ścieżki w jedną stronę liczy około 7.7 km. Natomiast na drogę powrotną, dla urozmaicenia, można obrać szlak czarny. To poniemiecka stara brukowana droga, która pozwoli nam w szybki sposób wrócić z powrotem na parking. Podążając ścieżką należy wypatrywać zielonych symboli drzewa na białym tle.
Osobom nie mogącym z różnych powodów pozwolić sobie na dłuższą wycieczkę polecamy podzielenie trasy na dwa odcinki. Najpierw wybranie się na spacer choćby wokół samego Jeziora Ostrowite, gdzie pętla ma długość 4 km i zajmie około godziny. Następnie podjechanie samochodem do miejscowości Ostrowite, zaparkowanie na parkingu (N 53.0662539, E 15.9750494) i udanie się pieszo do pozostałości kościoła, cmentarza ewangelicko-augsburskiego z XIX wieku oraz przejście po samej miejscowości Ostrowite. We wsi znajdują się cztery gospodarstwa mające konstrukcję muru pruskiego.
Jezioro Ostrowieckie / Ostrowite
Jezioro Ostrowieckie lub też Ostrowite jest największym akwenem w Drawieńskim Parku Narodowym. Powierzchnia jeziora wynosi 387,5 ha, a maksymalna głębokość aż 28.5 metra. Ma trzy wyspy: Lech, Okrzeja i Pokrzywka. Wzdłuż zachodniego brzegu poprowadzono szlak turystyczny, zaś brzeg wschodni jest niedostępny. Według danych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska wody jeziora charakteryzują się II klasą czystości. To jedno z najczystszych polskich jezior jakie udało nam się w ostatnim czasie odwiedzić, a zatem nikogo nie powinna dziwić przejrzysta woda i brak specyficznego, nieprzyjemnego zapachu.
Jezioro Czarne
Z kolei Jezioro Czarne ma mniejszą powierzchnię, za to jest jeszcze o pół metra głębsze. Jest wyjątkowe pod wieloma aspektami. Ma jeszcze większą przejrzystość wynoszącą 7 m oraz szafirową barwę. Jezioro Czarne powstało 10 tysięcy lat temu jako pozostałość po bryle wytopionego martwego lodu. Co ciekawe w wyniku położenia w zagłębieniu, lokalne wiatry nigdy nie mieszają jego wód do samego dnia co sprawia, że na głębokości poniżej 13 metrów woda nie zawiera tlenu, a jedynymi mieszkańcami są beztlenowe bakterie.
Dalsza część szlaku pozostaje zalesiona i nie ma już takich spektakularnych widoków jak w przypadku Jeziora Ostrowickiego.
Dawna osada Ostrowite i ruiny XVIII wiecznego kościoła
Przemierzając Drawieński Park Narodowy natkniemy się na lokalną, tradycyjną zabudowę architektoniczną i sadowniczą. Zatem wśród nich znajdziemy tradycyjne drewniane domy ryglowe, szachulcowe oraz mur pruski. Niegdyś Puszcza Drawska była gęsto zaludniona, o czym świadczą chociażby stare budynki czy ruiny dawnych cmentarzy. Dawniej bowiem, niemal każda z osad ludzkich posiadała swój osobny cmentarz.
Osada Ostrowite jest jedną z lokalizacji, powstałych w ramach akcji kolonizacyjnej Puszczy Drawskiej. Wieś została założona pod koniec XVI wieku i niegdyś posiadała 19 domostw i 100 mieszkańców, zaś obecnie ogranicza się jedynie do 4 domów. To budynki ryglowe z lat 80. i 90. XIX wieku typowe dla budownictwa północnoniemieckiego, zbudowane dla robotników leśnych. Środkiem wsi prowadzi brukowana droga wzdłuż której rośnie okazała aleja klonów.
Na końcu wsi znajdują się ruiny przycmentarnego kościoła z XVIII wieku w którym do 1962 roku odbywały się jeszcze msze. Wokół kościoła mieści się zabytkowy cmentarz ewangelicko-augsburski, ale o tym opowiem w kolejnym akapicie :))
Cmentarze ewangelicko-augsburskie z XIX w. z unikatowymi nagrobkami
Choć po wielu osadach zachowały się jedynie fundamenty dawnych zabudowań to cmentarze uległy mniejszej sile niszczenia. W obrębie Drawieńskiego Parku Narodowego zachowało się pięć nieczynnych cmentarzy ewangelickich (Sitno, Podszkle, Dąbrowa, Sitnica oraz Ostrowite). Cmentarze z reguły były lokowane na wzniesieniach z pięknym widokiem lub blisko zabudowań tak, aby osoba zmarła mogła spoglądać na znajomą okolicę po śmierci. Mieszkańcy bowiem wierzyli w przyszłe spotkanie, o czym świadczą niemieckie napisy oznaczające “do widzenia” czy “spoczywaj w spokoju”.
W Puszczy Drawskiej mamy styczność z charakterystycznymi nagrobkami w kształcie ściętego pnia drzewa, który symbolizuje ścięte drzewo życia. Co ciekawe, to ręcznie wyrzeźbione pnie z kamienia, a część z nich jest wręcz wizualnie nie do odróżnienia od naturalnego pnia drzewa. Na cmentarzach znajdziemy też trzy obiekty unikatowe, wśród nich nagrobek leśnika z jeleniem św. Huberta w Miradziu, nagrobek w kształcie otwartej księgi w Dąbrowie a także nagrobek z insygniami kowalskimi w Ostrowitem. O ile dwa ostatnie znajdują się bezpośrednio na cmentarzach, tak odnalezienie nagrobka w Miradziu to nie lada wyzwanie. Teren jest porośnięty bujną roślinnością, a znalezienie nagrobka byłoby dla nas niemożliwe gdyby nie pomoc lokalnej mieszkanki za co ogromnie dziękujemy.
Opuszczone osady leśne i brukowe drogi
Przemierzając Drawieński Park Narodowy korzystaliśmy z wielu dróg wewnętrznych, które są udostępnione dla ruchu turystycznego. Były to zarówno drogi szutrowe jak i kamienne, będące świadectwem historycznego zagospodarowania. Porozrzucane po całej Puszczy Drawskiej kamienne trakty łączyły osady i ważne miejsca działalności gospodarczej, tworząc tym samym najważniejsze szlaki handlowe. Do dnia dzisiejszego zinwentaryzowano 14 kamiennych dróg, zaś do najbardziej wartościowych należy odcinek drogi z Głuska do osady Ostrowite z lat 80-90. XIX wieku z wykończonymi krawężnikami.
Odkrywając Drawieński Park Narodowy przemierzyliśmy wiele dróg, ścieżek. Każda z nich nas w pewien sposób oczarowała i co więcej pozwoliła spojrzeć na otoczenie z innej perspektywy. Jednakże szczególnie w pamięć zapadła nam droga prowadząca z Zatomu przez Radachowo do Dobiegniewa. Mimo, że droga nie jest w najlepszym stanie technicznym, a podróż samochodem może niektórych przyprawić o zawrót głowy to tutaj przejeżdżając pewnego popołudnia widzieliśmy borsuki. Podobnie trasa z Miradzu przez Sówkę i Jelenie do Międzybora. W znacznej części jechaliśmy piaszczystą drogą często myśląc, co spotkamy za zakrętem lecz mimo tego czuliśmy taką wolność i bliskość przyrody.
Rezerwat przyrody Tragankowe Urwisko i Zatom (ścieżka dydaktyczna „Międzybór”)
Ścieżka dydaktyczna „Międzybór” to około 6 kilometrowa trasa. Zaczyna się przy leśniczówce „Międzybór”, znajdującej się wzdłuż drogi z Drawna do Zatomia. Ścieżka prowadzi wzdłuż brzegów rzeki Drawy, zahaczając o ciekawe atrakcje po drodze. Należy do nich tragankowe urwisko, kładka Konotop również nad rzeką Drawą oraz w dalszej części miejsce biwakowe Bogdanka.
To idealna wycieczka dla osób chcących obcować z naturą, a także pragnących zaznać chwili samotności, z dala od ludzi.
Ruiny pałacu w Konotopie
Pałac powstał najprawdopodobniej w pierwszej połowie XIX wieku jako folwark Barnima. Wówczas folwark posiadał pałac, leśniczówkę, karczmę, młyn papierniczy a także podwórze folwarczne wraz z ogrodem. Przez pierwsze 50 lat funkcjonowania był własnością rodu von Waldow zaś po II wojnie światowej został upaństwowiony. Brak gospodarza doprowadził obiekt do ruiny, a zawalenie pałacowego dachu sprawiło, że wszystkie stropy też uległy zniszczeniu.
Zwiedzanie ruin pałacu odbywa się na własną rękę. Jednak zważając na fakt, że konstrukcja budynku jest niepewna, postawiliśmy pospacerować jedynie wokół posiadłości.
Pałac myśliwski w Niemieńsku
Przejeżdżając przez miejscowość Niemeńsko w stronę Drawna natknęliśmy się na oznaczenie pałacu. Postanowiliśmy koniecznie to sprawdzić, jak się okazało odkryliśmy pałac myśliwski nazywany potocznie zamkiem. Budowla powstała na przełomie lat 1922/1930, a otoczenie pałacu tworzy rozległy park założony w latach 30. XX wieku. Budynek ma cztery kondygnacje, na terenie których mieści się obecnie Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla dzieci z upośledzeniem umysłowym. Stąd też brak możliwości ewentualnego zwiedzania czy też samodzielnego wejścia na teren obiektu.
Ruiny Zamku Wedlów w Drawnie
Zamek w Drawnie to pozostałości XIII wiecznego zamku rycerskiego. Ceglana konstrukcja powstała niegdyś w miejscu dawnego słowiańskiego grodu i została otoczona murem oraz fosą. Będąc w rękach krzyżackich, została przebudowana na renesansową rezydencję. Niestety później uległa zniszczeniu przez wojska szwedzkie w trakcie potopu szwedzkiego oraz przez wojska rosyjskiego w trakcie wojny siedmioletniej.
Obecnie z zamku pozostały jedynie nieliczne fragmenty muru i kawałek ściany. Ruina ulokowana jest na wzniesieniu, jednak nie zobaczymy stąd Jeziora Dubie a to z powodu rosnących tam wysokich drzew. Chcąc odwiedzić to miejsce, najlepiej zaparkować wzdłuż ulicy Kościelnej w Drawnie i kilka metrów przejść się pieszo do ruiny. Zwiedzanie jest możliwe całą dobę i jest bezpłatne.
Jeśli lubicie spacerować po parkach narodowych i odkrywać ich piękno oraz historie, polecamy zajrzeć też do:
- Poleski Park Narodowy,
- Narwiański Park Narodowy,
- Biebrzański Park Narodowy,
- Białowieski Park Narodowy,
- Kampinoski Park Narodowy.
Zachęcamy również do odwiedzenia Wyspy Wolin i znajdującego się tam Wolińskiego Parku Narodowego.
AUTOR: Julia (18 lat)
Podobał Wam się wpis? Co myślicie o tym miejscu? A może macie jakieś sugestie? Koniecznie dajcie znać w komentarzach, to dla nas bardzo ważne 😊
